Tezgahların Periyodik Kontrolleri

Tezgahlar, endüstriyel üretim süreçlerinde kullanılan ve genellikle kesme, şekillendirme, montaj gibi işlemleri gerçekleştiren makineler olup, doğru çalışmaları ve güvenlik açısından periyodik kontrolleri yapılmalıdır. Bu makineler, operatörlerin güvenliği ve ürün kalitesi açısından kritik öneme sahiptir. 

Türkiye’deki mevzuatlar, iş sağlığı ve güvenliği, makinelerin güvenli kullanımı, bakım gereksinimleri ve kontrol prosedürleri hakkında belirli kurallar koymaktadır. Bu kurallar, tezgahların güvenli çalışmasını ve arızaların önlenmesini hedefler.

1. İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu (6331 Sayılı Kanun)

İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu, işyerlerinde kullanılan makineler ve ekipmanlar için genel güvenlik kurallarını belirler. Bu kanuna göre, tezgahlar ve diğer makineler, çalışanların sağlığını ve güvenliğini tehdit etmeden kullanılmalıdır. Bu çerçevede tezgahların güvenli bir şekilde çalışabilmesi için:

• Periyodik bakım ve kontrollerin yapılması
• İşyerinde makinelerin düzgün çalışması ve risk oluşturabilecek durumların ortadan kaldırılması gereklidir.
• Çalışanların makineleri kullanırken güvenlik ekipmanlarını kullanmaları sağlanmalıdır.

2. İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği

İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği, makinelerin kullanımı sırasında çalışanların güvenliğini sağlamak amacıyla çıkarılan bir düzenlemedir. Bu yönetmelik, özellikle tezgahların güvenli kullanımı için aşağıdaki hususları içerir:

• Makinelerin düzenli aralıklarla bakım ve kontrollerinin yapılması
• Makine üzerinde herhangi bir arıza durumunda kullanımın durdurulması
• Periyodik bakım yapılırken, makinelerin her bir parçasının kontrol edilmesi gerektiği vurgulanır.

3. Makine Emniyeti Yönetmeliği (2006/42/AT)

Makine Emniyeti Yönetmeliği (2006/42/AT), Avrupa Birliği tarafından belirlenen ve Türkiye’de de geçerli olan bir yönetmeliktir. Bu yönetmelik, makinelerin tasarımı, üretimi, montajı ve bakımında güvenlik önlemlerini içerir. Tezgahlar için de bu yönetmelik geçerlidir ve şu şartları içerir:

• Makinelerin kullanım amacına uygun şekilde tasarlanması ve monte edilmesi
• Tezgahların güvenli kullanımı için operatörlerin eğitilmesi
• Makinelerin bakım ve onarımlarının, üretici firmanın belirlediği periyotlarla yapılması
• Periyodik kontrollerin yapılarak makinelerde herhangi bir güvenlik riski yaratacak durumların tespit edilmesi

4. Elektrik Tesisatları Yönetmeliği

Tezgahlar çoğunlukla elektrikle çalıştıkları için Elektrik Tesisatları Yönetmeliği, elektriksel güvenliği sağlamak için tezgahların elektriksel donanımının düzenli olarak kontrol edilmesini gerektirir. Bu yönetmelik, elektriksel sistemlerin güvenliğini ve düzenli çalışmasını sağlamak için gerekli şartları belirler. Elektriksel donanımda herhangi bir arıza veya tehlike olup olmadığı kontrol edilmelidir.

5. Tezgahlar ve İş Makineleri İçin Standartlar

Tezgahların periyodik kontrolüne yönelik çeşitli standartlar, makinelerin güvenli çalışmasını ve verimli kullanımını sağlamak amacıyla düzenlenmiştir. Aşağıda, tezgahların bakım ve kontrolüne dair önemli standartlar bulunmaktadır:

1. TS EN 60204-1: Elektriksel Ekipmanların Güvenliği – Makinalar İçin Elektrik Ekipmanları – Bölüm 1: Genel Kurallar

• Bu standart, makinelerin elektriksel güvenliğini ve tezgahların güvenli çalışmasını sağlamak için temel kuralları belirler.
• Tezgahların elektriksel ekipmanlarının periyodik kontrolleri, güvenlik tedbirlerinin alınması ve iş kazalarının engellenmesi için bu standarda uygunluk sağlanmalıdır.

1. TS EN ISO 12100: Makine Emniyeti – Temel Kavramlar ve Tasarım Prensipleri

• ISO 12100, makinelerin güvenli tasarımını sağlamak için temel kriterleri belirler. Bu standarda göre, tezgahların tasarımı yapılırken, operatör güvenliğini tehdit etmeyecek şekilde hareket edilmesi gerekmektedir.
• Tezgahlar, çalışanların güvenliğini sağlayacak önlemlerle tasarlanmalı ve periyodik kontrol ve bakımlarında bu önlemler kontrol edilmelidir.

1. TS ISO 13849-1: Makine Güvenliği – Kontrol Sistemlerinin Güvenliği – Bölüm 1: Genel Kurallar

• Bu standart, makine kontrol sistemlerinin güvenli çalışması için gereklilikleri tanımlar. Tezgahların kontrol sistemlerinin düzgün çalışması, güvenliğin sağlanması için periyodik olarak test edilmelidir.
• Elektronik ve mekanik kontrol sistemlerinin güvenliği, düzenli periyodik testler ve bakımlar ile sağlanmalıdır.

1. TS 2531: Makineler ve Tezgahlar İçin Güvenlik Gereksinimleri

• Bu Türk standardı, tezgahların güvenli kullanımı için gereklilikleri belirtir. Hem tasarım aşamasında hem de kullanım sırasında güvenlik önlemleri alınmalıdır.
• Tezgahların periyodik bakımlarında, güvenlik gereksinimlerinin yerine getirilip getirilmediği kontrol edilmelidir.